ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ

Ayşenur Ertürk - Psikolojik Danışman

İletişim;

İki kişinin duygu, düşünce ve bilgilerini paylaşarak birbirlerini anlama sürecidir. (Özgüven, 2001)

İki insan birbirinin farkına vardığı andan itibaren iletişim başlar; söylediği / söylemediği, yaptığı / yapmadığı her şeyin anlamı vardır. (Cüceloğlu, 2008)

İletişim aynı zamanda;

* Ne söyleyeceğimizi ve

* Bunu ne zaman söylemenin daha uygun olacağına bilmek,

* Nerede söylemenin doğru olduğuna karar vermek,

* En iyi nasıl söyleneceğini düşünmek,

* Olayları basitçe anlatabilmek,

* Akıcı bir dille ve karşımızdaki kişiyle göz kontağı kurarak konuşabilmek,

* Dikkati yoğunlaştırmak ve verdiğimiz mesajların alınıp alınmadığını fark edebilmektir.

Daha önce de söylediğimiz gibi;

İletişim iki insanın birbirinin farkına vardığı andan itibaren başlar. İki insan birbirinin farkına vardığı andan itibaren; söylediği, söylemediği, yaptığı, yapmadığı her şeyin anlamı vardır. Yüz ifadesinin, beden duruşunun, sesin, bakışın anlamı vardır. (Cüceloğlu, 2008)

İnsanlar sadece sözlerle değil;

-yüz ifadeleri,

-el ve kol hareketleri,

-bedenin duruş tarzı,

-sesin tonu

 gibi sözsüz mesajlarla da iletişim kurarlar. (Cüceloğlu, 2008)

Etkili iletişimdeki amacımız; İletmek istediğimizi karşımızdaki kişiye amaçladığımız biçimde iletebilmek, isteneni elde etmek ve beklenen tepkiyi oluşturmaktır.

Peki etkili iletişim kurabilmek için neler yapmalıyız???

  İLETİŞİM - Kendimizi Tanımakla Başlar

   Kendinizi nasıl gördüğünüz neden önemlidir?

ÇÜNKÜ;

  Başkalarının size bakış açısını yansıtır.

  Nasıl kabul göreceğinizi belirler.

  Eğer istediğimiz şekilde kabul görmemişsek, belki de suçu kendimizde aramalıyız.

  Bir hiçmiş gibi davranırsak, insanlarında bize aynı şekilde davranmaktan başka seçeneği kalmaz.

  Biz kendimize güvenerek hareket ettiğimizde başkaları da bize ve söylediklerimize  güven duyacaklardır.

 

İletişim engelleri

*Yargılama, eleştirme, suçlama,

*Yorumlama, analiz etme,

*Sınama, sorgulama,

*Geçiştirme,

*Emir verme, Yönlendirme,

*Akıl verme

*Ad takma, alay etme,

*Uyarma, gözdağı verme,

*Ahlak dersi verme,

*Nutuk çekme, (Erkan, 2006)

İLETİŞİMİ ENGELLEYEN İFADE ÖRNEKLERİ

"Hep böyle geç kalıyorsun saatin farkında değil misin?"

"Okuldan eve dönünce tam saatinde derse başlamalısın ve programlı bir şekilde her gün çalışmalısın."

"Aldırma, biraz neşelen! Bu yaşlarda bunlar olur, zamanla kendini daha iyi hissedersin. Sen onlara, onlar da sana alışır."

"Sen neden bu dünyayı yönetmiyorsun?"

"Senden ne zaman bir şey istesem ya hasta ya da yorgun olduğunu söylüyorsun. Beni hiç düşünmüyorsun."

"Bir kez daha ödevini yapmazsan seni sınıfta bırakacağım."

"Bu hakaretin altında kalamazsın. Hemen harekete geçmelisin. "

"Büyüyünce beni anlayacaksın ve hak vereceksin; eminim. "

"Yakınmayı bırak ve ödevini yap."

"Kesinlikle doğru yolda ilerliyorsun, böyle devam et."

"Sen güçlü birisin, bir şekilde halledersin."

"Neden bu kadar geç geldin?"

"Ben senin yerinde olsam oraya gitmezdim"

 "Sen çok sabit fikirli bir insansın."

"Böyle devam edersen olacaklardan ben sorumlu değilim."

"Hadi bakalım Süpermen görelim seni."

"Bana kalırsa sen bunu pekiyi öğrenememişsin."

"Böyle bir tutumla sen hiçbir sonuca ulaşamazsın."

"Eğer sınıfını geçmek istiyorsan, kendine gelip ders çalışmalısın."

"Artık değişmelisin."

"Sen ne yaptın kim bilir?"

"Arkadaşınla kaçta buluşacaksın? Birisini bekletmek hiç hoş değil, geç kalmasan iyi olur..."

"Gelmemek için bu kadar direnmenin nedeni ne?"

"Derslerine tek başına çalışmalısın."

"Zamanla bunlar da geçer."

"Koca bir çocuk gibi davranıyorsun."

"Bence seni rahatsız eden şey..."

"Sen bunu da aşarsın sen neleri halletmedin ki." (Erkan, 2006)

 

Etkili  iletişimde – "Sen Dili" Yerine, "Ben Dili" Kullanmak

İletişimde önemli olan ne hissettiğimizi yargılamadan iletmektir. Duygu ve düşüncelerimiz sorumluluğunu başkalarına yüklerken "sen" ile başlayan cümleler kurarız. Diğer yandan duygu ve düşüncelerimizin sorumluluğunu aldığımızda  "ben" ile başlayan cümleler kurarız. "Ben dili"; kişinin o anda, karşılaştığı durum ve davranış karşısında, kişisel tepkisini duygu ve düşüncelerini açıklayan bir ifade tarzıdır. İletişim kurarken ben dilini kullanmak suçlamayan, değerlendirmeyen ve yapılan davranış karşısında kişinin duygularını anlatan bir yol olduğu için etkilidir.

Ben dilinin yararları;

-  Sağlıklı anlaşılma şansını arttırır.

-  Konuşan kişi duygularını biriktirmediği için rahatlar.

-  Ben dili kullanan kişi duygularının sorumluluğunu alarak değerlendirmesini diğer kişiyle paylaşır.

-  Karşıdaki kişinin kendi duygu ve düşüncelerini ifade edebilmesine yardımcı olur. (Yeşilyaprak, 2007)

KISACASI;

BEN DİLİ

-  Davranışa yöneliktir.

-  Mesajlar açıktır.

-  Yargılamak yerine duygu ve düşünceleri ifade etmektir.

-  Benlik saygısına olumlu katkısı vardır.

-  Gönderende yardım isteği doğurur.

-  Atılgan insanlar yaratır.

SEN DİLİ

-  Kişiye yöneliktir.

-  Kişiye kendi ile ilgili bir şeyler söyler.

-  Benlik saygısını zedeler ya da tümden yok eder.

-  Öfke ve nefret duyguları oluşturur.

-  Çekingen ya da saldırgan insanlar yaratır.

  Örnekler

 - " Çok sakarsın biraz dikkatli olsana."

                " Annemin hediye ettiği tokamı kırdığın için çok üzüldüm, aklımı işlerime veremiyorum."

 - " Çok konuşuyorsun."

                "Başım ağrıdığı için konuşmalardan rahatsız oluyorum ve işimi yapamıyorum."

 -  "Çok dağınıksın her şeyi ortada bırakıyorsun."

                "Eşyalarını yerlerine koyman gerekirken ortalıkta bırakmana sinirleniyorum ve kendi işlerimi yapamıyorum."

KARŞIMIZDAKİNİ DİNLEME BECERİSİ

"Herkes konuşmak istiyor, bazıları düşünmek de istiyor ama hiçkimse dinlemek istemiyor."

NEDEN DİNLEMİYORUZ?

  Görünüşte dinleme,

  Seçerek dinleme,

  Şartlanmış dinleme,

  Savunucu dinleme,

  Tuzak kurucu dinleme,

 

Etkin  Dinleme

-          *Biri bir şey anlatırken başka bir şeyle meşgul olmayın, başka şeyler düşünmemeye çalışın.

-          *Dikkatinizi konuşmacının ne söylediğine verin.

-          *Göz teması kurun. Çünkü göz teması karşımızdaki kişiye ilgi duyulduğunu hissettirir. Göz teması kurmaktan kaçmak karşımızdaki kişinin bir şey izlediğimizi düşünmemize sebep olabilir.

-          *Karşınızdaki konuşurken başınızı hafifçe aşağı-yukarı hareket ettirerek onu dinlediğinizi ve anladığınızı hissettirin.

 

KAYNAKÇA

Cüceloğlu, D.(2008). Yeniden İnsan İnsana.  İstanbul: Remzi Kitabevi.

Cüceloğlu, D. (2008). Keşkesiz Bir Yaşam İçin İletişim. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Erkan, S. (2001). Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.

Erkan, S. (2006). Grupla Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programları. Ankara: Pegem Yayıncılık.

Özgüven, İ. E. (2001). Ailede İletişim ve Yaşam. Ankara:  PDREM Yayınları.

 

Yeşilyaprak, B. (2007). Duyguları Fark Etme ve İfade Etme. Ankara: Nobel Yayınları.